روتور و استاتور (معرفی و تفاوت Rotor و Stator)
استاتور و روتور هر دو بخشی از موتور الکتریکی هستند. تفاوت قابل توجه بین روتور و استاتور این است که روتور قسمت دوار موتور است در حالی که استاتور قسمت ثابت موتور است. تفاوت های دیگر بین استاتور و روتور در ادامه گفته میشود.
استاتور چیست؟
استاتور قسمت ساکن موتور است. وظیفه اصلی استاتور تولید میدان مغناطیسی دوار است. قاب استاتور، هسته استاتور و سیم پیچ استاتور سه قسمت استاتور هستند. هسته استاتور از سیم پیچ سه فاز استاتور پشتیبانی و محافظت می کند. مهر زنی فولاد سیلیکونی با عیار بالا، هسته استاتور را می سازد.
قاب استاتور، هسته استاتور و سیم پیچ استاتور از اجزای استاتور هستند. قاب از هسته استاتور پشتیبانی می کند و از سیم پیچ سه فاز آنها محافظت می کند. هسته استاتور حامل میدان مغناطیسی دوار است که به دلیل منبع تغذیه سه فاز القا می شود.
روتور چیست؟
قسمت چرخان موتور به روتور معروف است. هسته روتور و سیم پیچ روتور بخشی از روتور هستند. سیم پیچ روتور توسط منبع DC تحریک می شود. هسته روتور از هسته آهنی استوانه ای ساخته شده است. هسته دارای یک شکاف نیم دایره ای در سطح بیرونی خود است که هادی های مسی یا آلومینیومی روی آن قرار می گیرند. هادی ها در انتها با کمک حلقه های آلومینیومی یا مسی اتصال کوتاه دارند.
روتور در داخل هسته استاتور قرار دارد. سیم پیچ روتور توسط منبع DC تحریک می شود. سیم پیچ میدان باعث القای میدان مغناطیسی ثابت در هسته روتور می شود.
نحوه کار روتور و استاتور
استاتور میدان مغناطیسی دوار را به دلیل منبع تغذیه سه فاز ایجاد می کند. اگر روتور در حالت سکون باشد، نیروی الکترومغناطیسی به دلیل پدیده القای الکترومغناطیسی به آنها القا می شود. القای الکترومغناطیسی پدیده‌ای است که در آن EMF به دلیل میدان مغناطیسی متغیر در هادی حامل جریان القا میشود. جریان در روتور ایجاد می شود که باعث حرکت روتور می شود.
تفاوت بین استاتور و روتور
در جدول زیر روتور و استاتور را از جهت های مختلف مقایسه میکنیم.
| استاتور Stator | روتور Rotor | |
|---|---|---|
| تعریف | قسمت ثابت موتور است | قسمت چرخنده موتور است |
| اجزا | قاب بیرونی، هسته استاتور و سیم پیچ استاتور. | سیم پیچ روتور و هسته روتور |
| تغذیه | سه فاز | تغذیه DC |
| آرایش سیم پیچ | پیچیده | آسان |
| عایق | قوی | کم |
| اسطکاک | زیاد | کم |
| خنک کنندگی | آسان | سخت |
برخی از تفاوت های کلیدی در زیر نوشته شده اند:
- استاتور قسمت ثابت ماشین است، در حالی که روتور قسمت متحرک ماشین است.
- هسته استاتور، سیم پیچ استاتور و قاب بیرونی سه قسمت استاتور هستند در حالی که هسته روتور و سیم پیچ میدان قسمت های روتور هستند.
- منبع تغذیه سه فاز به سیم پیچ استاتور داده می شود. روتور توسط منبع DC تحریک می شود.
- آرایش سیم پیچ استاتور در مقایسه با روتور پیچیده تر است.
- سیم پیچ استاتور بسیار عایق شده است زیرا ولتاژ بالا در آن القا می شود. در حالی که روتور عایق کمی دارد.
- اندازه سیم پیچ استاتور برای حمل جریان سنگین در مقایسه با سیم پیچ میدان بزرگ است.
- سیستم خنک کننده استاتور نسبت به روتور خوب است زیرا استاتور ثابت است.
- اتلاف اصطکاک در روتور در مقایسه با استاتور به دلیل وزن کم آن کمتر است.
نتیجه
قسمت استاتیک دستگاه استاتور شناخته میشود و قسمت چرخان دستگاه به روتور معروف است. روتور در داخل هسته استاتور قرار می گیرد. برق سه فاز به سیم پیچ استاتور که میدان مغناطیسی دوار را تولید می کند، عرضه می شود. روتور در داخل میدان مغناطیسی دوار می چرخد. بنابراین، یک emf به دلیل تعامل میدان مغناطیسی روتور و استاتور القا می شود.
