آموزش الکترونیک

منطق دیجیتال و گیت در مدار های منطقی (آموزش کامل)

منطق دیجیتال یا منطق بولی نشان دهنده سیگنال ها و رشته ها در مدار دیجیتال از طریق اعداد است. این یک سیستم از قوانین است که به ما اجازه می دهد تصمیمات پیچیده را براساس سوالات ساده بله / خیر اتخاذ کنیم. این منطق مبنای محاسبات دیجیتال است و نحوه ارتباط مدار ها و سخت افزار ها در داخل کامپیوتر را به ما توضیح می دهد.

منطق دیجیتال پایه محاسبات و بسیاری دیگر از وسایل الکترونیکی و همچنین سیستم های کنترلی موجود در این دنیای دیجیتال است که روز به روز پیشرفته تر می شود. منطق دیجیتال با دستکاری مقادیر دودویی از طریق تکنولوژی بورد مدار چاپی که از مدار ها و گیت های منطقی استفاده می کند، اجرای عملیات کامپیوتری را ایجاد می کند. اکثر دستگاه های الکترونیکی از جمله ماشین حساب، کامپیوتر، بازی های ویدیویی و ساعت دارای این ویژگی هستند. دانش در منطق دیجیتال می تواند برای بسیاری از افراد مانند مهندسان و تکنسین ها که با کامپیوتر و فناوری کار می کنند یک مزیت باشد.

گیت های منطقی

از گیت های منطقی برای تبدیل “1” ها و “0” ها از سیم های ورودی در کامپیوتر استفاده می شود. ورودی ها را می پذیرد و سپس خروجی ها را بر اساس حالت آن ها بدست می آورد. گیت منطقی یک مدار کوچک ترانزیستوری است که بخشی از یک آی سی می باشد. هر نوع گیت دارای یک یا معمولاً دو ورودی و یک خروجی است.

الکترونیک دیجیتال به عملکرد فقط هفت نوع گیت منطقی بستگی دارد که در جدول زیر نشان داده شده است.

هفت نوع گیت منطقی

جدول درستی

از جدول درستی در نمایش ریاضی استفاده می شود تا تمام مقادیر ورودی ها را ترکیب کرده و خروجی های متناظر آن ها را نشان دهد. از این جدول در مسائل منطقی مانند جبر بولی و مدار های الکترونیکی استفاده می شود. جدول درستی همه نتایج احتمالی را نشان می دهد. همچنین نتایج یک عبارت منطقی را با استفاده از ستون های جداگانه برای هر متغیر و خروجی مربوطه آن نشان می دهد. مقادیر ورودی در ستون های سمت چپ و خروجی در سمت راست قرار دارند‌

جدول درستی برای گیت AND با 2 ورودی

گیت منطقی ساخته شده با ترانزیستور

گیت های منطقی با استفاده از ترانزیستور ساخته می شوند. دیود بیس-امیتر برای اشباع درایو باید روشن شود در حالی که اختلاف ولتاژ کلکتور به امیتر ممکن است نزدیک به صفر باشد.

گیت AND

شماتیک گیت AND با استفاده از ترانزیستور

ترانزیستور ها باید سری باشند و هر دو ترانزیستور باید در حالت هدایت باشند تا بتوانند خروجی ایجاد کنند.

گیت OR

شماتیک گیت OR با استفاده از ترانزیستور

ترانزیستور ها باید موازی باشند زیرا اگر هر یک از ترانزیستور ها هدایت کنند، خروجی ایجاد خواهد شد.

گیت NAND

اگر در مورد این مطلب سوالی دارید در قسمت نظرات بپرسید

شماتیک گیت NAND با استفاده از ترانزیستور

ترانزیستور ها باید سری باشند و سطح ولتاژ ورودی‌ های A و B را در بیشترین مقدار قرار می دهیم. با اعمال این ولتاژ، ترانزیستور ها اتصال کوتاه می‌شوند و در واقع مانند یک سوئیچ عمل می‌کنند. در این حالت، خروجی برابر با صفر می‌شود. در صورت قطع بودن هر یک از ترانزیستور ها، خروجی برابر با یک خواهد بود.

گیت NOR

شماتیک گیت NOR

ترانزیستور دوتایی

ترانزیستور ها باید موازی باشند و تنها در صورتی که هر دو ترانزیستور قطع باشند، خروجی خواهیم داشت.

شماتیک گیت NOR

یک ترانزیستور

هنگامی که دو ترانزیستور داریم اگر هر یک یا هر دوی آن ها هدایت کنند خروجی نخواهیم داشت. به همین دلیل تنها یک ترانزیستور با دو ورودی مقاومت که به پایه آن متصل است استفاده می شود.

منطق ترکیبی

منطق ترکیبی یک منطق دیجیتالی است که مدار های بولی را پیاده سازی می کند و در آن خروجی مدار در هر لحظه فقط به مقدار ورودی ها در همان لحظه بستگی دارد.

راه های مشخص کردن عملکرد یک مدار منطقی ترکیبی

عبارت بولی

بااستفاده از عبارت جبری عملکرد مدار منطقی برای هر متغیر ورودی نشان داده می شود.

عبارت بولی

دیاگرام منطقی

دیاگرام منطقی سیم کشی و اتصالات هر گیت منطقی را نشان می دهد که با یک نماد خاص نشان داده شده می شود.

دیاگرام منطقی معادله بولی

جدول درستی

جدول درستی عملکرد یک گیت منطقی را با استفاده از لیستی تعریف می کند که برای هر ترکیب ممکن از متغیر ورودی، تمام حالت های خروجی را به صورت جدول نشان می دهد.

جدول درستی معادله بولی

جدول کارنو چیست؟

جدول کارنو برای ساده سازی عبارات منطقی بولی استفاده می شود. این جدول به شما می گوید مدار شما چه خروجی هایی به ورودی های شما می دهد. جدول کارنو متغیر های ناخواسته را از بین می برد.

جدول کارنو قوانینی دارد که برای ساده سازی عبارات از طریق گروه بندی سلول هایی که شامل منطق “1” هستند، باید از آن ها پیروی کنیم.

گروه مجاز به داشتن منطق “0” نیست. به همین دلیل به صورت زیر اشتباه است:

جدول کارنو

در عوض، باید این باشد:

ساختار صحیح جدول کارنو

گروه ها نمی توانند مورب باشند اما می توانند افقی یا عمودی باشند. از این رو، این اشتباه است:

نمونه اشتباه جدول کارنو

در عوض، باید این باشد:

جدول کارنو دوتایی

گروه ها باید شامل سلول های 1، 2، 4، 8 یا به طور کلی 2 به توان n سلول باشند. اگر n = 1 باشد، یک گروه شامل 2 سلول است. اگر n = 2 باشد، یک گروه شامل 4 سلول خواهد بود. بنابراین، گروه هایی که به شکل زیر باشند اشتباه خواهند بود:

جدول کارنو با گروه دارای 3 سلول

جدول کارنو با گروه دارای 5 سلول

در عوض، آن ها می توانند به این صورت باشند:

جدول کارنو که گروه 2 سلولی را نشان می دهد.

جدول کارنو که گروه 4 سلولی را نشان می دهد.

اطمینان حاصل کنید که هر گروه باید تا حد ممکن بزرگ باشد. از این رو، این اشتباه است:

نمونه اشتباه جدول کارنو کوچک

توجه: این انتخاب هیچ قانون بولی را نقض نمی کند، اما باید حداقل گروه ممکن را داشته باشیم. بنابراین:

اطمینان حاصل کنید که هر منطق “1” باید حداقل در یک گروه باشد.

گروه ها مجاز به همپوشانی هستند.

جدول کارنو دارای گروه های همپوشانی

جدول کارنو فاقد گروه های همپوشانی

سلول بالا در یک ستون می تواند با سلول پایین گروه تشکیل دهد و سلول سمت چپ در یک ردیف با سلول سمت راست گروه بندی می شود.

اطمینان حاصل کنید که همه حالت ها را درنظر گرفته و کمترین تعداد گروه را انتخاب کنید در غیر این صورت به شکل زیر اشتباه است:

در عوض، باید این باشد:

در اینجا خلاصه قوانین جدول کارنو آورده شده است:

  1. در یک گروه هیچ صفری نباید وجود داشته باشد.
  2. تشکیل گروه به صورت مورب درست نیست.
  3. تعداد”1″ های هر گروه باید توانی از 2 باشد.
  4. گروه ها باید تا جایی که ممکن است بزرگ باشند.
  5. هر منطق “1” باید حداقل در یک گروه وجود داشته باشد.
  6. همپوشانی مجاز است.
  7. گسترش گروه به هر سمت مجاز است.
  8. تعداد گروه ها باید تا حد امکان کم باشد.
5 (5 نفر)

برای دریافت مطالب جدید کانال تلگرام یا پیج اینستاگرام ما را دنبال کنید.

محمد رحیمی

محمد رحیمی هستم. سعی میکنم در آیرنکس مطالب مفید قرار بدهم. سوالات مربوط به این مطلب را در قسمت نظرات همین مطلب اعلام کنید. سعی میکنم در اسرع وقت به نظرات شما پاسخ بدهم.

1 دیدگاه

  1. سلام ممنون از مطالب مفیدتون، یه خواهش داشتم ،خواستم اگه ممکنه مطالب صفر تا صدی و جامع تری در مورد گیت های منطقی بزارین که به صورت عینی تر مطالب رو آموزش بده و اصولا مکانیزم داخلی خود گیت ها رو کامل بیان کنه البته توی مطلبی که گداشته بودین and و or رو متوجه شدم ولی nand رو متوجه نشدم ضمنا قوانین کارنو اصلا متوجه نمیشم و کاربردش رو نفهمیدم. کلا من درک کمی از گیت های منطقی دارم میخوام یه منبعی بهم معرفی کنید که بتونم درک کاملی از گیت های منطقی پیدا کنم واصولا به طور عملی توضیح بده چجوری گیت های منطقی سیستم ده دهی رو به دو دویی تبدیل میکنه، چجوری این مغز ماشینی دیتای ورودی رو درک میکنه و در انتها به خروجی قابل فهم واسه انسان تبدیل میکنه .اگه مهمتر اینکه سخت افزار گیت ها و ای سی ها هم توضیح داده بشه ممنون از لطفتون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *