آموزش الکترونیک

ولتاژ و جریان به زبان ساده (جریان الکتریکی و ولتاژ چیست؟)

وقتی شروع به کشف دنیای برق و الکترونیک می کنیم، ضروری است که با درک اصول ولتاژ، جریان و مقاومت آشنا شویم.  این آموزش به شما کمک می کند تا مفهوم ولتاژ الکتریکی، جریان الکتریکی و مقاومت الکتریکی و نحوه ارتباط این سه با یکدیگر را یاد بگیرید.

مطالب پیشنهادی برای خواندن : برق چیست و مدار چیست

در ابتدا باید مفهوم بار الکتریکی را مرور کنیم. الکتریسیته (برق) حرکت الکترون ها است. الکترون ها بار الکتریکی ایجاد می کنند که می توانیم آن ها را برای انجام کار تحت کنترل خود بگیریم. لامپ خانه شما، تلفن شما و… همگی حرکت الکترون ها را برای انجام کار، تحت کنترل خود می گیرند. همه آن ها با استفاده از همان منبع قدرت اساسی کار می کنند: حرکت الکترون ها.

سه اصل اساسی برای این آموزش را می توان با استفاده از الکترون ها، یا به طور خاص، بار ایجاد شده توضیح داد:

  • ولتاژ اختلاف بار بین دو نقطه است.
  • جریان برابر با سرعت بار الکتریکی جاری شده است.
  • مقاومت الکتریکی یک تمایل مادی برای مقاومت در برابر جریان بار (جریان) است.

بنابراین، وقتی در مورد این مقادیر صحبت می کنیم، در واقع حرکت بار را توصیف می کنیم و باتوجه با آن، رفتار الکترون ها را توصیف می کنیم. مدار یک حلقه بسته است که اجازه می دهد بار الکتریکی از یک مکان به مکان دیگر منتقل شود. اجزای موجود در مدار به ما امکان کنترل این بار الکتریکی و استفاده از آن برای انجام کار را می دهند.

جورج اهم دانشمند باواریایی بود که در رشته برق تحصیل می کرد. اهم توصیف یک واحد مقاومت است که توسط جریان و ولتاژ تعریف می شود. بنابراین، بیایید با ولتاژ شروع کنیم و سپس پیش برویم.

در پادکست زیر به طور کامل میگوییم ولتاژ چیست و جریان چیست:

ولتاژ چیست؟

ولتاژ را به عنوان مقدار انرژی پتانسیل بین دو نقطه از یک مدار تعریف می کنیم. یک نقطه بار بیشتری نسبت به نقطه دیگر دارد. این اختلاف بار بین دو نقطه را ولتاژ می نامند. این مقدار به ولت اندازه گیری می شود، که از نظر فنی، اختلاف انرژی پتانسیل بین دو نقطه است که به ازای هر کولن بار که از آن عبور می کند، یک ژول انرژی به شما منتقل می کند (اگر منطقی نیست، پس صبر کنید، همه چی توضیح داده خواهد شد). واحد “ولت” بخاطر فیزیکدان ایتالیایی آلساندرو ولتا نامگذاری شده است که اولین باتری شیمیایی را اختراع کرده است. ولتاژ در معادلات و نمودارها با حرف “V” نشان داده می شود.

برای توصیف ولتاژ، جریان و مقاومت، مخزن آب یک مثال مشترک است. در این مثال، بار با مقدار آب، ولتاژ با فشار آب و جریان با جریان آب نشان داده می شود. بنابراین برای این مثال به یاد داشته باشید:

  • آب = بار الکتریکی
  • فشار = ولتاژ
  • جریان آب = جریان

یک مخزن آب را در ارتفاع مشخصی از سطح زمین در نظر بگیرید. در پایین این مخزن یک لوله وجود دارد.

ولتاژ چیست؟ آموزش ولتاژ الکتریکی

فشار انتهای لوله می تواند ولتاژ را نشان دهد. آب موجود در مخزن نشان دهنده بار است. هرچه آب در مخزن بیشتر باشد، بار بیشتر است و فشار بیشتری در انتهای لوله اندازه گیری می شود.

می توانیم این مخزن را مانند باتری در نظر بگیریم، جایی که مقدار مشخصی انرژی را در آن ذخیره می کنیم و سپس آن را آزاد می کنیم. اگر مخزن خود را مقدار مشخصی تخلیه کنیم، فشار ایجاد شده در انتهای لوله پایین می آید. می توانیم این مسئله را کاهش ولتاژ بدانیم، مانند زمانی که چراغ قوه با کم شدن باتری ها کم نور می شود. همچنین مقدار آبی که از طریق لوله جریان می یابد کاهش می یابد. فشار کمتر به معنی جریان آب کمتر است.

جریان الکتریکی چیست؟

می توان میزان آب عبوری از مخزن را از میان لوله جریان در نظر گرفت. هرچه فشار بیشتر باشد، جریان بیشتر خواهد بود و بالعکس. ما می توانیم حجم آب عبوری از لوله را برای مدت زمان مشخصی اندازه گیری کنیم. با استفاده از الکتریسیته، میزان بار جریان یافته در مدار را برای مدت زمانی مشخص می کنیم. جریان برحسب آمپر اندازه گیری می شود. یک آمپر به عنوان 6/241 * 10 ^ 18 الکترون (1 کولن) در ثانیه که از یک نقطه در مدار عبور می کند تعریف می شود. جریان ها در معادلات با حرف “I” نشان داده می شوند.

حالا ما دو مخزن داریم که هر کدام  یک لوله در پایین خود دارد. آب دو مخزن باهم برابر است، اما لوله یک مخزن باریکتر از لوله مخزن دیگری است.

اگر در مورد این مطلب سوالی دارید در قسمت نظرات بپرسید

جریان الکتریکی چیست

ما در انتهای هر یک از لوله ها همان مقدار فشار را اندازه گیری می کنیم، اما هنگامی که آب شروع به جریان می کند، میزان جریان آب در مخزن دارای لوله باریک تر کمتر از میزان جریان آب در مخزن با لوله پهن تر خواهد بود. از نظر الکتریکی، جریان عبوری لوله باریکتر کمتر از جریان عبوری از لوله پهن تر است. اگر می خواهیم جریان از طریق هر دو لوله یکسان باشد، باید در لوله باریک تر، مقدار آب (بار) مخزن را افزایش دهیم.

بررسی کامل جریان الکتریکی

این باعث افزایش فشار (ولتاژ) در انتهای لوله باریکتر می شود و آب بیشتری از مخزن به بیرون می آید. این افزایش ولتاژ باعث افزایش جریان می شود.

اکنون ما در حال مشاهده رابطه بین ولتاژ و جریان هستیم. اما یک عامل سوم نیز وجود دارد که باید در اینجا در نظر گرفت: عرض لوله. در این مثال، عرض لوله مقاومت است. به این معنی است که ما باید اصطلاح دیگری را به مدل خود اضافه کنیم:

  • آب = بار(در کولن اندازه گیری می شود)
  • فشار = ولتاژ (اندازه گیری شده در ولت)
  • جریان آب = جریان (برحسب آمپر اندازه گیری می شود)
  • عرض لوله = مقاومت

بعد از خواندن این مطلب، نوبت این است که ادامه این مقاله را در صفحه مقاومت و قانون اهم بخوانید.

سوالات متداول

ولتاژ چیست؟

ولتاژ را به عنوان مقدار انرژی پتانسیل بین دو نقطه از یک مدار تعریف می کنیم. یک نقطه بار بیشتری نسبت به نقطه دیگر دارد. این اختلاف بار بین دو نقطه را ولتاژ می نامند.

جریان چیست؟

جریان الکتریکی یعنی سرعت عبور بار الکتریکی در مدت زمان معین که واحد اندازه گیری آن آمپر است.

تفاوت ولتاژ و جریان در چیست؟

ولتاژ را میتوان فشار عبور برق در نظر گرفت و جریان را میتوان سرعت عبور برق در نظر گرفت.

4.4 (141 نفر)

برای دریافت مطالب جدید کانال تلگرام یا پیج اینستاگرام ما را دنبال کنید.

محمد رحیمی

محمد رحیمی هستم. سعی میکنم در آیرنکس مطالب مفید قرار بدهم. سوالات مربوط به این مطلب را در قسمت نظرات همین مطلب اعلام کنید. سعی میکنم در اسرع وقت به نظرات شما پاسخ بدهم.

45 نظر

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که براتون مفید بوده

  1. سوال:
    اختلاف پتانسیلی که توضیح دادین مربوط به ولتاژ مدارها و جریان الکتریکی سیمها بود و حرکت الکترونها در این مبحث،کمک زیادی به درک مطلب کرد، چون ولتاژ را فشاری از انبوه بارهای الکتریکی در نظر گرفتیم که به بارهای داخل رسانا وارد میشود و باعث هل دادن انها به موقعیتی کم فشارتر میشود. اما اختلاف پتانسیل بین دو نقطه در میدان حاصل از یک بار نقطه‌ای را، که هیچ باری هم در آنجا جریان ندارد،چگونه توضیح بدیم؟ یا اختلاف پتانسیل دو نقطه از یک میدان الکتریکی یکنواخت(مانند یک خازن) که هیچ باری در ان وجود ندارد چگونه تعریف میشود؟ همانطور که میدانید صفحه با بار مثبت در یک خازن با پتانسیل بیشتر در نظر گرفته میشود و هرچقدر که به سمت صفحه با بار منفی میرویم پتانسیل کم میشود. دلیل این مساله چیست و چرا فشار فقط بر روی صفحه بار مثبت بیشتر است؟ ایا فشار در این موارد ربطی به میدان الکتریکی دارد؟

  2. بعد از مطالعه سایتهای فراوان، اینجا اولین جایی بود که به زیبایی و وضوح مفهوم ولتاژ رو توضیح داده بودین. دستتون درد نکنه و خدا قوت، عالی بود.

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که از مطلب رضایت داشتین

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که براتون مفید واقع شده

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که رضایت داشتید

  3. سلام
    در شکل اول که آب دو مخزن باهم برابر است : گفتید در انتهای هر دو لوله فشار یکسانی رو اندازه گیری میکنیم. درسته که جریان در لوله باریک تر کمتر هست ولی فشار هم در لوله باریک تر بیشتر هست. طبق قانون اهم هر چی مقاومت بیشتر باشه ، جریان کمتر و فشار بیشتر میشه. عرض لوله رو هم که مقاومت در نظر گرفتیم. حرف من درسته؟

    1. سلام عزیز
      فشار برابر هست مثلا طبق قانون اهم V=IR فشار (ولتاژ) را 2 در نظر میگیریم. در یک لوله عرض لوله بیشتر هست یعنی مقاومت کمتر هست مثلا 1 در نظر میگیریم و جریان را 2 در نظر میگیریم و اگر عدد گذاری کنیم 2*1=2 میشه. حالا در لوله دیگر عرض لوله کمتر هست یعنی مقاومت بیشتر هست مقاومت را 2 در نظر میگیریم و جریان کمتر مثلا 1 را در نظر میگیریم و اگر عدد گذاری کنیم 1*2=2 میشه. در هر دو صورت فشار یعنی ولتاژ برابر هست.

  4. سلام
    در رابطه با قسمت جریان که توضیح دادید سوال داشتم : گفتیم هر آمپر معادل 6.241 ضرب 10 به توان 18 الکترون میشه (معادل یک کلون) . یعنی در 1 ثانیه این مقدار الکترون داخل سیم رسانا جا به جا میشن؟ من درست فهمیدم؟
    آخه من فکر میکردم الکترون ها ثابت اند و انرژی برق از آنها عبور میکنه!

    1. خود برق یعنی جریان یا حرکت الکترون به یک سمت مشخص

  5. سلام خسته نباشید مقاومت پس جریان رو فقط تغییر میده درسته؟
    پس چرا در اتصال سری مقاومت ها جریان در همشون یکسانه
    البته خیلی فوق العاده توضیح دادین اما این دو قسمت رو متوجه نشدم

    1. سلام عزیز
      در یک مدار سری وقتی فقط یک راه برای عبور جریان وجود داره و شما چند مقاومت رو قرار میدید، جریان کل مدار را کاهش میدید و در همه جا جریان یکسان میشه

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که براتون مفید واقع شده

    2. سلام جناب دوره پایه مبانی قطعات الکترونیک رایگان دارید ممنون میشم در ضمن یسوال اینکه برا طراحی مدار فلزیاب چ دوره ای ویا چ آموزشهای کاربردی باید دید با تشکر

  6. سلام.
    وقت بخیر اقای رحیمی
    مقاله تون بسیار واضح ، قابل فهم و عالی بود.
    بعد سال ها ماهیت ولتاژ و فرمول رابطه ولتاژ و جریان و نیرو رو متوجه شدم.
    ممنون از مطالب مفید و نابتون

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که براتون مفید واقع شده

    2. سلام ببخشید شمامیگیداختلاف بین دونقطه بارالکتریکی راولتاژ می‌نامند اصلا چجوری باید بین دونقطه که هیچی بین‌شان نیست اختلاف بارداشته باشیم تویک سیم مثلا دریک سیم مثلامدارکه یک حلقه بسته است بارکه به یک اندازه واردسیم شده پس همه سیم دارای با است چچراباید اصلااختلاف برداشته باشیم واگر هم به گفته شما ولتاژیعنی اختلاف بین دونقطه پس اصلا وقتی همه جای سیم بارالکتریکی یکیه پس یقینا ولتاژی هم وجودندارد

    3. در حالت عادی در یک سیم خالی اختلاف باری وجود ندارد. وقتی یک منبع ولتاژ مثل باتری به دو سر مدار متصل باشد، یک سمت بار بیشتری دارد و باعث جریان الکتریکی میشود.

  7. سلام و درود
    با عرض خداقوت و تشکر از مطالب مفیدتون
    توضیحات شما در عین حالی که علمی هست ساده و روان و قابل درک هست ، ممنون،
    با انرژی ادامه بدید
    بهترین ها رو براتون آرزو دارم.
    من به الکترونیک علاقه زیادی دارم ، مقاله های زیادی را هم مطالعه کردم ، برای کار عملی از کجا و به چه ترتیب و مراحلی باید شروع کنم تا به تعمیر تخصصی بردهای الکترونیک برسم
    ممنون میشم راهنمایی کنید.

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که مطالب سایت برای شما مفید بوده
      برای اینکه به ترتیب مفاهیم و قطعات پایه الکترونیک رو یاد بگیرید و با نحوه بستن مدار ها آشنا بشید دوره الکترونیک پایه سایت ما رو مشاهده کنید.
      بعد از اون برای ساخت سیستم های هوشمند، ربات ها و … میتونید دوره آموزش آردوینو ، دوره AVR و … رو مشاهده کنید.

  8. محترم ولتاژ با جریان رابطه معکوس ندارد مگر بطور مثال اگر جریان بالا رود ولتاژ میاد پاین اگرولتاژ بالا رود جریان میاد پاین جز دوم این است در خونه ها ولتاژ استندرد 220V یا 240V است جریان چقدر خواد بود یا ارتباط با مصرف کننده ها دارد ؟

    1. سلام عزیز. در صورتی گفته میشه که ولتاژ با جریان رابطه معکوس داره که مقاومت ثابت باشه.

  9. سلام جناب رحیمی بی نهایت عالی . به قول انیشتن مثال جزِی از آموزش نیست بلکه کل آموزش هست .خیلی عالی با مثال توضیح دادید حتی من که از برق فقط کلید زدن رو بلد بودم به سادگی برام جا افتاد . خیلی ممنونم و امیدوارم خیلللی موفق باشید%%

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که براتون مفید بوده

    1. سلام عزیز
      خوشحالم که براتون مفید هست

  10. درود. فرمودید که هر چه فشار(ولتاژ) بیشتر جریان بیشتر میشه و بلعکس.
    حال سوالی پیش امده
    چگونه ک در بعضی از خونه ها وقتی ولتاژ ورودی افت میکنه وسایل توان بالا جریان بیشتری می‌کشند در نتیجه فیوز میپره مگر ولتاژ نیومده پایین پس جریان هم کم شده اما مصرف کننده جریان بالا میکشه و فیوز میپره.

    1. مصرف کننده ها نه .
      بلکه فقط مصرف کننده الکتروموتوری مثل یخچال وپنکه.
      بعلت توقف با ولتاژ پایین ولتاژ القایی معکوس تولید نمیشه که با جریان برق شهر مقابله کنه.

  11. با سلام..تشبیه عرض لوله به مقاومت باید اینجور تفسیر بشه.هرچه عرض لوله بیشتر باشه مقاومت کمتره و جریان آب بیشتری عبور میکنه با سرعت بالاتر

  12. یه سوال شما عرض لوله رو به مقاومت تشبیه کردید حالا هرچی مقاومتون بیشتر باشه مثلا یه مقاومت 100 اهمی یه مقاومت 10 اهمی حلا یعنی مقاومت 100 اهمی میتونه جریان بار بیشتری از خودش عبور بده مثل این باشه که عرض لوله بیشتر پس در نتیجه جریان آب بیشتر ازش عبور می تونه بکنه >>همینجوریه یا بلعکس هرچی مقاومن بیشتر به این معناست که مقاومتش در برابر عبور جریان بیشتره نمیگذاره ازش رد بشه

  13. سلام،من چهار ساله الکترونیک میخونم،یا تمام تلاش هایی که کردم نفهمیدم ولتاژ و جریان چیه،ولی با این مطلب مفیدتون کاملا متوجه شدم،و این توضیح شما عالیه،کاملا به دور از توضیحات کتابی مضخرف هست و کاملا کاربردیه

    1. سلام جناب، بسیار خوشحالم که براتون مفید واقع شده

    1. سلام جناب، خوشحالم که براتون مفید واقع شده

  14. سلام جناب رحیمی عزیز
    واقعا ممنون بابت این آموزش مختصر و مفید.
    من عاشق کارای الکترونیک هستم ولی هیچوقت دنبالش نرفتم و الان که شروع کردم به تحقیق خوشحالم که با این آموزش شما راحت، بار، ولتاژ، جریان و مقاومت رو درک کردم و همیشه در ذهنم میمونه❤

    1. سلام جناب، بسیار خوشحالم که براتون مفید واقع شده.

  15. مثل همیشه عالی و درجه 1
    بی صبرانه منتظر بقیه آموزش ها و همینطور فرمول های مورد نیاز برای طراحی مدار هستم🌹🌹

    1. خوشحالم که از آموزش ها راضی هستین.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *